Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

Απτική Επικοινωνία


ή αλλιώς: Επικοινωνία - το ζητούμενο, Απτική - το φοβούμενο

Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή πληροφοριών. Η αποστολή και λήψη μηνυμάτων. Απλών ή πολύπλοκων. Σημαντικών ή όχι.
Ένας τρόπος που χρησιμοποιεί όλο το 
ζωικό βασίλειο για να έλξει ή να αποκρούσει. Να πλησιάσει ή να απομακρύνει. Να ενημερώσει, να ειδοποιήσει ή απλά…να πει μια κουβέντα.



Βασικές μορφές επικοινωνίας είναι:

Η Οπτική επικοινωνία, που βασίζεται σε σχήματα, χρώματα, κινήσεις, εκφράσεις προσώπου ή στάση σώματος.
Η Χημική επικοινωνία, που βασίζεται σε χημικές ουσίες (π.χ. φερομόνες).
Η Ηχητική επικοινωνία, που χρησιμοποιεί ήχους κάθε είδους για την επίτευξη του στόχου.
Η Γλωσσική επικοινωνία, η οποία είναι και η πλέον πολύπλοκη. Έχει τη δυνατότητα μεταφοράς πολυσύνθετων πληροφοριών με ένα και μόνο μήνυμα. Τη χρησιμοποιούν οι άνθρωποι.
Η Απτική επικοινωνία. Μορφή επικοινωνίας που στηρίζεται στην επαφή. Τη χρησιμοποιούν σχεδόν όλα τα ζώα στην επικοινωνία τους με τα μικρά τους αλλά και κατά τη διάρκεια ερωτοτροπιών.
Όταν το αίτημά μας είναι η οπτική, λέμε κοίταξέ με.
Όταν το αίτημα είναι η γλωσσική, 
λέμε μίλα μου.
Όταν το αίτημα είναι η απτική, 
ποτέ δε λέμε άγγιξέ με.
Και αν το πούμε, παραπέμπει χωρίς αμφιβολία σε σεξουαλική πρό(σ)κληση.

Το άγγιγμα, όπως και άλλες μορφές επικοινωνίας, έχει τη δική του θέση σε διάφορους πολιτισμούς και κοινωνίες. Έχει τη δική του σημειολογία.
Στη δική μας κοινωνία είναι επιτρεπτό σε νηπιακή ηλικία και για μεγαλύτερο χρόνο στα κορίτσια απ΄ ότι στα αγόρια. Όσο μεγαλώνουμε αρχίζουν τα όρια και οι κοινωνικοί περιορισμοί. Δικαίως μέχρι ένα σημείο. Όμως ξεχαστήκαμε και το παρακάναμε. 
Αντί να αναπτύξουμε τη διάκριση, επιβάλλαμε την απαγόρευση.

Το άγγιγμα, η σωματική επαφή, είναι η πρώτη μορφή επικοινωνίας που βιώνουμε. Τα πρώτα του μηνύματα, το νεογέννητο, τα παίρνει αποκλειστικά από την σωματική επαφή με τη μητέρα του.
Η διατήρηση της ζωής του είναι απόλυτα εξαρτημένη από την επαφή αυτή.
Είναι αυτό, που σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει την μετέπειτα ισορροπία μας και την κοινωνική, προσωπική και σεξουαλική συμπεριφορά μας.
Αφού λοιπόν είναι τόσο σημαντική και είμαστε τόσο εξοικειωμένοι από την αρχή, γιατί όσο μεγαλώνουμε απομακρυνόμαστε τόσο πολύ;
Τόσο, ώστε να υποκρινόμαστε πολλές φορές ότι δεν υπάρχει καν η ανάγκη της;

Είμαι σίγουρη ότι αν σκεφτούμε λιγάκι, όλοι θα θυμηθούμε αγγίγματα που μας δημιούργησαν ανεξήγητη συγκίνηση, θαλπωρή, ένταση, ταραχή, ηρεμία, έλξη.
Επίσης θα θυμηθούμε αγγίγματα που μας προκάλεσαν ανεξήγητο εκνευρισμό, αρνητική ένταση ή ακόμα και αποκρουστική διάθεση.
Ίσως να θυμηθούμε και στιγμές που λαχταρήσαμε ένα άγγιγμα και σχεδιάσαμε ή ονειρευτήκαμε τρόπους να το νιώσουμε. Ένα απλό άγγιγμα.

Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι το άγγιγμα μπορεί να είναι και είναι θεραπευτικό. Μπορεί να επιδράσει καθοριστικά στη χημεία μας και να προκαλέσει χαλάρωση.
Γιατί όμως οι θεραπευτές της εποχής μας και της δυτικής κοινωνίας κατά βάση, απέχουν και αρνούνται τόσο πολύ το άγγιγμα;
Όταν υπάρχει δε, είναι σε αυστηρά επαγγελματικό πλαίσιο και τόσο, όσο και όπως επιβάλλει η διαγνωστική διαδικασία.
Και ενώ το άγγιγμα μιλάει κατ ευθείαν στην ψυχή μας - παρακάμπτοντας κάθε λογική διεργασία, οι κατ εξοχήν θεραπευτές της ψυχής απέχουν αυστηρά από κάθε τέτοια μορφή επικοινωνίας. Δεν αγγίζουν, δεν αγγίζονται. Γιατί;

Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που τα αγγίγματα δεν είχαν την τιμητική τους.
Η τρυφερότητα που έβλεπα τόσο έντονα στο βλέμμα της μάνας μου, ποτέ δεν εκφράστηκε μέσα από αγγίγματα. Έτσι μεγάλωσε, έτσι έμαθε και δεν μπόρεσε να το αλλάξει.
Όμως, τα χρόνια που το Alzheimer έσβησε από το μυαλό της κάθε λογική διεργασία και κάθε κοινωνικό όριο και πρότυπο, το άγγιγμα ήταν εκείνο που αποζητούσε όλη μέρα.
Όποιος κι αν καθόταν δίπλα της, έψαχνε το χέρι του και μπορεί να το κρατούσε ατέλειωτες ώρες. Αν προσπαθούσε να το τραβήξει, αντιστεκόταν. Όταν είχε νευρικότητα, το άγγιγμα, το κράτημα του χεριού ήταν που την ησύχαζε.
Βίωνε αυτό που χρόνια λαχταρούσε. Δεν ξέρω αν το καταλάβαινε το μυαλό της, είμαι σίγουρη όμως ότι το απολάμβανε η ψυχή της.

Ας μη φτάσουμε στην άρση κάθε λογικής διεργασίας για να αφεθούμε να βιώνουμε το άγγιγμα. 
Πρόκειται για θεμελιακή μορφή επικοινωνίας.
Η έλλειψή της στα βρεφικά – παιδικά μας χρόνια οδηγεί σε ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες.
Η έλλειψή της στα ενήλικα χρόνια μας, που μας οδηγεί;
Και γιατί το επιτρέπουμε;
Γιατί νιώθουμε τόσο αμήχανα;

Ο πίνακας είναι της  Katie m. Berggren


Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Γιατί έχουμε δύο ρουθούνια;

Έχουμε 2 μάτια για να βλέπουμε τρισδιάστατα, έχουμε 2 αυτιά για να εντοπίζουμε καλύτερα τους ήχους και την πηγή τους. Γιατί έχουμε 2 ρουθούνια;
Η δυτική ιατρική δεν έχει δώσει καμία εξήγηση μέχρι τώρα και δεν έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα.
Η παραδοσιακή Ινδική ιατρική όμως ( γνωστή και ως Αγιουρβέδα) εδώ και κάτι αιώνες έχει δώσει μια εξήγηση που βασίζεται σε παρατηρήσεις.
Αυτό που λέει λοιπόν η παραδοσιακή Ινδική ιατρική είναι ότι τα ρουθούνια μας δεν υπάρχουν μόνο για να εισέρχεται ο αέρας. Αν ήταν μόνο αυτή η χρησιμότητά τους γιατί να έχουμε δύο; Ένα θα ήταν αρκετό.
Αν παρατηρήσει κανείς τον αέρα που εισέρχεται και εξέρχεται από τα ρουθούνια θα προσέξει ότι δεν είναι ίδια η ποσότητα και στα 2 ρουθούνια. 
Βάλτε το δάχτυλό σας κάτω και παράλληλα με τα ρουθούνια σας. Προσέξτε τον αέρα που βγαίνει. Θα δείτε ότι από το ένα ρουθούνι σας βγαίνει αισθητά περισσότερος. Σημειώστε σε ένα χαρτί την ώρα και ποιο ρουθούνι φαίνεται να λειτουργεί. Αν έχετε την υπομονή να συνεχίσετε την παρατήρηση θα δείτε ότι η αναπνοή εναλλάσσεται από ρουθούνι σε ρουθούνι με ένα συγκεκριμένο ρυθμό (λένε ότι αλλάζει περίπου κάθε μια ώρα).
Και τι κατάλαβαν που παρατήρησαν κάτι τέτοιο; 
Οσοι ασκούν Αγιουρβέδα λένε ότι το κάθε ρουθούνι μας «ενεργοποιεί» τον αντίθετο ημισφαίριο του εγκεφάλου μας άρα και τις λειτουργίες που συνδέονται με το ημισφαίριο αυτό.
Δηλαδή, το δεξί ρουθούνι συνδέεται με το αριστερό ημισφαίριο και το αριστερό με το δεξί ημισφαίριο.

Είναι γνωστό και αποδεκτό και από την δυτική ιατρική ότι τα 2 ημισφαίρια του εγκεφάλου μας είναι υπεύθυνα για διαφορετικές λειτουργίες. Επίσης ότι η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου συγκεντρώνεται περισσότερο στο ένα ημισφαίριο. Έχει αποδειχθεί η σημασία και επίδραση της αναπνοής στη χημεία του οργανισμού. Έχει επίσης αποδειχθεί η σημασία της χημείας του σώματος στις συναισθηματικές μας αντιδράσεις.

Άρα ελέγχοντας την «δραστηριότητα» των ρουθουνιών έχουμε έναν τρόπο να παρέμβουμε και στις αντίστοιχες λειτουργίες του εγκεφάλου, στη χημεία του σώματος και κατ΄ επέκταση στις συναισθηματικές μας αντιδράσεις;

Η ινδική ιατρική λέει ναι και μάλιστα δίνει και απλούς τρόπους να αλλάξει κανείς τη ροή αέρα απο το επιθυμητό ρουθούνι.
Σημαντικό σε μια τέτοια περίπτωση και αν ισχύουν όλα αυτά, είναι να ξέρει κανείς για ποιες λειτουργίες είναι υπεύθυνο το κάθε ημισφαίριο.
Μερικά παραδείγματα: Όταν λειτουργεί το αριστερό ημισφαίριο γινόμαστε πιο ενεργητικοί, πιο φλύαροι, πιο δημιουργικοί, πιο εξωστρεφείς, πιο «αρσενικοί».
Όταν λειτουργεί το δεξί ημισφαίριο γινόμαστε πιο παθητικοί, πιο εσωστρεφείς, κυριαρχούν ή όραση και ακοή πιο πολύ από τον λόγο, πιο συναισθηματικοί, πιο «θηλυκοί».
Στην πράξη (και αν έχω καταλάβει καλά), αν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση που απαιτεί να είμαστε ενεργητικοί ή εξωστρεφείς τότε φροντίζουμε να αναπνέουμε από το δεξί ρουθούνι ώστε να ενεργοποιήσουμε το αριστερό ημισφαίριο και το αντίθετο.

Η «επιστημονική» εξήγηση της Αγιουρβέδα βεβαίως είναι πολύ πιο αναλυτική από αυτό που σας μεταφέρω. Έχει ενδιαφέρον η εξήγηση του μηχανισμού της αναπνοής στον οργανισμό αλλά θα σας το πω σε κάποιο μελλοντικό post.

Υ.Γ. 1 Η γράφουσα δεν έκανε όλο το πείραμα. Περιορίστηκε μόνο στην διαπίστωση ότι όντως δεν βγαίνει πάντα η ίδια ποσότητα αέρα και ότι τα ρουθούνια εναλλάσσονται. Κράτησε ανοιχτό το αριστερό ρουθούνι γιατί έπρεπε να μαγειρέψει. Όποιος ενδιαφέρεται να ολοκληρώσει τα πειράματα, ας μου γράψει για να του πω τους τρόπους.

Υ.Γ.2 Το κείμενο αυτό το είχα γράψει το 2007 σε ένα ιστολόγιο που διατηρούσα τότε. Άν έχουν αλλάξει κάποια στοιχεία από τότε πολύ ευχαρίστως να τα προσθέσω στην ανάρτηση. Μπορείτε να τα αναφέρετε και στα σχόλια.  

Υ.Γ. 3. Το κείμενο αυτό το είδα ανεβασμένο - ακριβώς ίδιο - σε κάποιο φόρουμ χωρίς αναγραφή της πηγής. Ελπίζω τουλάχιστον να το απόλαυσαν οι αναγνώστες του συγκεκριμένου φόρουμ. 

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012

Ρεφλεξολογία και Αναλγησία

Ένα απ τα ερωτήματα που με απασχολούν είναι το "ποιός είναι ο ρόλος της Ρεφλεξολογίας". Δηλαδή, τι ακριβώς κάνει; Είναι μια μέθοδος ευεξίας; Είναι μια μέθοδος χαλάρωσης; Εξισορρόπησης; Είναι μια τεχνική αναλγησίας; Λειτουργεί θεραπευτικά και πότε; και πώς; και γιατί; 

Η παρουσίαση της Ρεφλεξολογίας ως μεθόδου ευεξίας είναι αυτό που συναντώ πιο πολύ. 
Η Ευεξία είναι το ζητούμενο του ανθρώπου ώστε να μπορεί να έχει εφαρμογή και ο ορισμός της υγείας όπως διατυπώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας*. Δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρηθεί πολυτέλεια.  Η αλήθεια είναι πως η εικόνα που συνοδεύει αυτή τη λέξη, όπως αυτή καθιερώνεται από τα lifestyle περιοδικά και δικτυακούς τόπους, είναι μια εικόνα που είναι αρκετά μακριά από την καθημερινότητα των περισσότερων από μας - ειδικά σ αυτή τη χρονική και οικονομική συγκυρία.  Έτσι λοιπόν, χωρίς καθόλου να υποβαθμίζω το ρόλο της ευεξίας και της χαλάρωσης, θα συνεχίσω τον προβληματισμό μου για το τι κάνει τελικά η Ρεφλεξολογία. 

Ο W. Fitzgerald - ο ιδρυτής της "Θεωρίας των Ζωνών" - πάνω στην οποία βασίστηκε η Ρεφλεξολογία, λέει στο βιβλίο του "ZONE THERAPY" στο πρώτο κεφάλαιο, σελ. 16: 
"And this is zone analgesia. 
Pressure over any bony eminence injured, or pressure applied upon the zones corresponding to the location of the injury, will tend to relieve pain.

And not only will it relieve pain, but if the pressure is strong enough and long enough it will frequently produce an analgesia, or insensibility to pain, or even a condition of anesthesia - in which minor surgical operations may be
successfully done. This, of course, is not an infallible or invariable
result. Specialists in zone therapy have found pressure effective in obliterating sensation in about 65% of cases; while it will deaden pain,
or make it more bearable, in about 80%."

Θα μου πείτε, αυτά τα έγραφε το 1917. Τώρα τι γίνεται; Μπορεί η Ρεφλεξολογία να λειτουργήσει και ως αναλγητική μέθοδος; 

Η  Dr. Shweta Choudhary δημοσίευσε μια μελέτη για τα αποτελέσματα της Ρεφλεξολογίας σε ασθενείς με μετεγχειρητικό πόνο.  

Reflexology Reduces the Requirement and Quantity of Pain Killers after General Surgery

Shweta Choudhary PhD, (Dept. of Biophysics), Dr. Guresh Kumar, Dr. Kulwant Singh (Dept. Of Biostatistics) All India Institute of Medical Science (AIIMS), New Delhi, India

Σκοπός της έρευνας: Να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα της Ρεφλεξολογίας σε ασθενείς με μετεγχειρητικό πόνο μετά από γενικό χειρουργείο.

Συμπέρασμα: Η εφαρμογή της Ρεφλεξολογίας προκαλεί σημαντική μείωση της απαίτησης αλλά και της ποσότητας σε παυσίπονα φάρμακα καθώς και σημαντική μείωση της αίσθησης του πόνου.

Στη Μελέτη αυτή, γίνεται και μια ενδιαφέρουσα ανάλυση του τρόπου που φαίνεται να λειτουργεί η Ρεφλεξολογία.  

Έτσι λοιπόν, ένα μέρος του προβληματισμού μου για το ποιός είναι τελικά ο ρόλος της Ρεφλεξολογίας, φαίνεται πως αρχίζει να καλύπτεται.  Ναι, η Ρεφλεξολογία λειτουργεί και αναλγητικά. 

Μένει να αποδειχθούν σιγά σιγά και τα υπόλοιπα, ώστε να μπορεί αυτή η μέθοδος να προσφέρει όσα - είμαι σίγουρη οτι μπορεί - σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών της φροντίδας της υγείας μας. 

*Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ, υγεία είναι "η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας"